Hidup ini penuh dengan dugaan dan cabaran. Walaupun kita rasa kawan kita itu baik sebab selalu tolong kita, tanya khabar kita, tapi ada kalanya, merekalah yang akan menikam kita di belakang tanpa diduga. Kawan makan kawan. Musuh dalam selimut. Gunting dalam lipatan.
Justeru itu, kita hendaklah sentiasa berhati-hati dalam berkawan. Samalah dengan apa yang kita makan dan minum ni, kita anggap apa yang kita makan semuanya akan diserap dengan baik dan menjadi kawan kita, namun ada juga “pihak” yang sanggup mengganggu penyerapan nutrients kita dan akhirnya menjadi lawan kita.
Haaa “pihak” ini kita panggil anti-nutrients atau anti-nutritional factors. Untuk memudahkan pembacaan, kita panggil AN saja. AN ni ialah sejenis molekul yang akan melekat pada minerals, protein atau zat tertentu yang akhirnya akan menyebabkan penyerapan separa terbantut atau sepenuhnya.
Wow ada pula macam itu kan. Kenapa ada pula bahan yang akan ganggu penyerapan nutrients? Ada pakar menyatakan bahawa AN ini yang ada banyak dalam sesetengah bijirin, kekacang, dan kebiasaanya dalam sumber tumbuhan adalah untuk mengelakkan daripada binatang memakan mereka dalam kuantiti yang banyak.
Contoh AN yang biasa kita jumpa ialah:
- Phytates dalam bijirin dan kacang – akan menyekat penyerapan magnesium, calcium dan zat besi.
- Oxalates dalam bayam – melekat pada calcium dan akan kurangkan penyerapannya. Jika dalam kuantiti yang banyak, akan menyumbang kepada batu karang.
- Glucosinolates dalam brokoli dan kobis – akan mengganggu fungsi tiroid
- Tannins dalam teh dan kulit anggur – mengganggu metabolisma protein dan penyerapan zat besi.
- Lectin dalam kekacang – mengganggu penyerapan nutrients (protein, karbohidrat, lemak) dan minerals (zink, zat besi), boleh mencetuskan respon autoimun dan mengurangkan jumlah bakteria baik dalam usus besar.
Jadi, kalau macam tu, kita patut kurangkan pengambilan makanan yang ada AN ni ke? Sebab nanti penyerapan nutrients terbantut? Tidak juga. Apa yang menarik ialah AN ni juga ada baiknya juga. Jadi, adakah AN ni kawan atau lawan? Sebenarnya dua-dua. Rumit kan?
Contoh kebaikan AN:
- Tannin dan lectin ni boleh jadi antioksidan
- Glucosinolates boleh kurangkan risiko kanser
- Phytates, lectin dan saponin boleh kurangkan penyerapan kolesterol dan respons gula dalam darah
Setelah diteliti dari pelbagai sudut, kebaikannya melebihi keburukannya. Jadi, makan jelah kacang-kacang kegemaran korang tu. Tapi masih perlu lakukan beberapa langkah untuk mengurangkan kandungan AN dalam tu. Macam mana tu? Kita boleh cuba:
- Rendam dalam air semalaman
- Biarkan bijirin/kekacang bercambah (sprouting)
- Masak (atau didihkan)
- Fermentasi asid
Antara fakta menarik tentang AN:
- AN ini kebanyakannya larut air jadi tidak susah untuk kurangkan. Rendamkan dalam air pun dah cukup.
- AN akan ganggu penyerapan makanan dalam sesuatu hidangan dan tidak ganggu hidangan lain. If makan waktu tengahari, makan malam tiada masalah. Cuba pelbagaikan jenis makanan dan elak daripada makan sesuatu makanan dalam kuantiti banyak sekaligus.
- Orang yang vegan atau vegetarian yang paling terkesan sebab AN banyak ada dalam sumber tumbuhan. Leceh sikit, tapi demi haiwan yang disayangi kan?
- AN ni akan menjadi masalah jika korang ada kekurangan minerals tertentu seperti zink, zat besi atau kalsium. Jika tiada, tiada yang perlu korang risau.
Akhir kata, pelbagaikan jenis makanan dalam seharian untuk dapatkan nutrients yang pelbagai sekaligus dapat banyak jenis kebaikan dari pelbagai sumber. Elakkan daripada makan daripada satu sumber sahaja. Dan, jangan lupa makan sayur dan buah juga ya!
